ภูมิปัญญาท้องถิ่น

 

ทะเบียนคุมภูมิปัญญาท้องถิ่น
กองการศึกษา  ศาสนาและวัฒนธรรม  องค์การบริหารส่วนตำลบลกระโทก   อำเภอโชคชัย จังหวัดนครราชสีมา

ที่ ชื่อ-สกุล ที่อยู่ ความเชี่ยวชาญ/ภูมิปัญญาด้าน การสร้างเครือข่าย/การถ่ายทอดความรู้ หมายเหตุ
1 นางเขียม  ม่วมกระโทก ม.5  ต.กระโทก ด้านโภชนาการ อาหารไทย  
2 นายยอด  พรพุ่มพิพัฒน์   ม.10 ต.กระโทก ด้านโภชนาการ การแปรรูปอาหาร/การถนอมอาหาร  
3 นางสำเภา  เพ็งเกษม ม.10 ต.กระโทก ด้านโภชนาการ อาหารไทย/พื้นบ้าน  
4 นางปลิว  พวงกระโทก ม.10 ต.กระโทก ด้านโภชนาการ ทำขนมฝักบัว  
5 นางเชิด  อุทปา ม.   ต.กระโทก ด้านโภชนาการ ขนมไทย  
6 นางรำพึง  แตะกระโทก ม.   ต.กระโทก ด้านโภชนาการ ขนมไทย  
7 นางนันทิมา  สุ่มมาตย์ ม.5 ต.กระโทก ด้านโภชนาการ ผัดหมี่โคราช  
8 นายกิตติ  กาจกระโทก ม.3  ต.กระโทก ด้านปรัชญา ศาสนา ประเพณี ทำขวัญนาค  
9 นายเกลียว  นามกระโทก ม.10 ต.กระโทก ด้านปรัชญา ศาสนา ประเพณี มัคนายก  
10 นางเสงี่ยม  หล่อนสิ่ว ม.10 ต.กระโทก ด้านปรัชญา ศาสนา ประเพณี การแต่งกาย ภาษา  
11 นายกิตติ  กาจกระโทก ม.3  ต.กระโทก ด้านศิลปกรรม กลองยาว  
12 นายสมพงษ์  แฝกกระโทก ม.  ต.กระโทก ด้านศิลปกรรม กลองยาว  
13 นายกิตติ  กาจกระโทก ม.3  ต.กระโทก ด้านเกษตรกรรม เกษตรผสมผสาน  
14 นายบุญช่วย กรโคกกรวด ม.5  ต.กระโทก ด้านเกษตรกรรม เกษตรผสมผสาน  
15 นางลำหวย ดำรงไตรรัตน์ ม.11 ต.กระโทก ด้านเกษตรกรรม การเลี้ยงสัตว์  
16 นายชัยชนะ  แก่นกระโทก ม.    ต.กระโทก ด้านเกษตรกรรม การเลี้ยงสัตว์  
17 นายสวาท  ม่วมกระโทก ม.5 ต.กระโทก ด้านเกษตรกรรม เกษตรกรรม  
18 นางเขียว  ต่วนกระโทก ม.10 ต.กระโทก ด้านอุตสาหกรรม ทอเสื่อกก  
19 นายจงรักษ์  เสนาะ ม.11 ต.กระโทก ด้านอุตสาหกรรม หินทราย ปรางค์ศิลา
20 นายสวาท  ม่วมกระโทก ม.5 ต.กระโทก ด้านอุตสาหกรรม จักสาน  
21 นายเหลอ  เหือมขุนทด ม.10 ต.กระโทก ด้านอุตสาหกรรม ช่างไม้  
22 นายบุญเลิศ  กาจกระโทก ม.  ต.กระโทก ด้านอุตสาหกรรม จักสาน  
23 นางสอื้น  ฆ้องกระโทก ม.10 ต.กระโทก ด้านอุตสาหกรรม จักสาน ทอเสื่อจากต้นกก  
24 นางวาสนา  สืบกระโทก ม.10 ต.กระโทก ด้านอุตสาหกรรม จักสาน ทอเสื่อจากต้นกก  
25 นางเจียม  ธรรมโชติ ม.2 ต.กระโทก ด้านการแพทย์ นวดแผนโบราณ  
26 นางละเอียด  กอบกระโทก ม.5 ต.กระโทก ด้านการแพทย์ นวดแผนไทย  

   

ทะเบียนคุมภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านโภชนาการ

กองการศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม องค์การบริหารส่วนตำลบลกระโทก อำเภอโชคชัย จังหวัดนครราชสีมา

ที่ ชื่อ-สกุล ที่อยู่ ความเชี่ยวชาญ/ภูมิปัญญาด้าน การสร้างเครือข่าย/การถ่ายทอดความรู้ หมายเหตุ
1 นางเขียม  ม่วมกระโทก ม.5  ต.กระโทก ด้านโภชนาการ อาหารไทย  
2 นายยอด  พรพุ่มพิพัฒน์ ม.10 ต.กระโทก  ด้านโภชนาการ การแปรรูปอาหาร/การถนอมอาหาร  
3 นางสำเภา  เพ็งเกษม ม.10 ต.กระโทก ด้านโภชนาการ อาหารไทย/พื้นบ้าน  
4 นางปลิว  พวงกระโทก ม.10 ต.กระโทก ด้านโภชนาการ ทำขนมฝักบัว  
5 นางเชิด  อุทปา ม.   ต.กระโทก ด้านโภชนาการ ขนมไทย  
6 นางรำพึง  แตะกระโทก  ม.   ต.กระโทก ด้านโภชนาการ ขนมไทย  
7 นางนันทิมา  สุ่มมาตย์  ม.5 ต.กระโทก ด้านโภชนาการ ผัดหมี่โคราช  

   

ทะเบียนคุมภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านปรัชญา ศาสนา ประเพณี
กองการศึกษา  ศาสนาและวัฒนธรรม  องค์การบริหารส่วนตำลบลกระโทก   อำเภอโชคชัย จังหวัดนครราชสีมา

ที่ ชื่อ-สกุล ที่อยู่ ความเชี่ยวชาญ/ภูมิปัญญาด้าน การสร้างเครือข่าย/การถ่ายทอดความรู้ หมายเหตุ
1 นายกิตติ  กาจกระโทก ม.3  ต.กระโทก ด้านปรัชญา ศาสนา ประเพณี ทำขวัญนาค  
2 นายเกลียว  นามกระโทก ม.10 ต.กระโทก ด้านปรัชญา ศาสนา ประเพณี มัคนายก  
3 นางเสงี่ยม  หล่อนสิ่ว ม.10 ต.กระโทก ด้านปรัชญา ศาสนา ประเพณี การแต่งกาย ภาษา  

   

ทะเบียนคุมภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านศิลปกรรม
กองการศึกษา  ศาสนาและวัฒนธรรม  องค์การบริหารส่วนตำลบลกระโทก   อำเภอโชคชัย จังหวัดนครราชสีมา

ที่ ชื่อ-สกุล ที่อยู่ ความเชี่ยวชาญ/ภูมิปัญญาด้าน การสร้างเครือข่าย/การถ่ายทอดความรู้ หมายเหตุ
1 นายกิตติ  กาจกระโทก ม.3  ต.กระโทก ด้านศิลปกรรม กลองยาว  
2 นายสมพงษ์  แฝกกระโทก ม.  ต.กระโทก ด้านศิลปกรรม กลองยาว  

   

ทะเบียนคุมภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านเกษตรกรรม
กองการศึกษา  ศาสนาและวัฒนธรรม  องค์การบริหารส่วนตำลบลกระโทก   อำเภอโชคชัย จังหวัดนครราชสีมา

ที่ ชื่อ-สกุล ที่อยู่ ความเชี่ยวชาญ/ภูมิปัญญาด้าน การสร้างเครือข่าย/การถ่ายทอดความรู้ หมายเหตุ
1 นายกิตติ  กาจกระโทก ม.3  ต.กระโทก ด้านเกษตรกรรม เกษตรผสมผสาน  
2 นายบุญช่วย กรโคกกรวด ม.5  ต.กระโทก ด้านเกษตรกรรม เกษตรผสมผสาน  
3 นางลำหวย ดำรงไตรรัตน์ ม.11 ต.กระโทก ด้านเกษตรกรรม การเลี้ยงสัตว์  
4 นายชัยชนะ  แก่นกระโทก ม.    ต.กระโทก ด้านเกษตรกรรม การเลี้ยงสัตว์  
5 นายสวาท  ม่วมกระโทก ม.5 ต.กระโทก ด้านเกษตรกรรม เกษตรกรรม  

  

ทะเบียนคุมภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านอุตสาหกรรม
กองการศึกษา  ศาสนาและวัฒนธรรม  องค์การบริหารส่วนตำลบลกระโทก   อำเภอโชคชัย จังหวัดนครราชสีมา

ที่ ชื่อ-สกุล ที่อยู่ ความเชี่ยวชาญ/ภูมิปัญญาด้าน การสร้างเครือข่าย/การถ่ายทอดความรู้ หมายเหตุ
1 นางเขียว  ต่วนกระโทก ม.10 ต.กระโทก ด้านอุตสาหกรรม ทอเสื่อกก ปรางค์ศิลา
2 นายจงรักษ์  เสนาะ ม.11 ต.กระโทก ด้านอุตสาหกรรม หินทราย  
3 นายสวาท  ม่วมกระโทก ม.5 ต.กระโทก  ด้านอุตสาหกรรม จักสาน  
4 นายเหลอ  เหือมขุนทด ม.10 ต.กระโทก ด้านอุตสาหกรรม ช่างไม้  
5 นายบุญเลิศ  กาจกระโทก ม.  ต.กระโทก ด้านอุตสาหกรรม จักสาน  
6 นางสอื้น  ฆ้องกระโทก ม.  ต.กระโทก ด้านอุตสาหกรรม  จักสาน ทอเสื่อจากต้นกก  
7 นางวาสนา  สืบกระโทก ม.  ต.กระโทก ด้านอุตสาหกรรม จักสาน ทอเสื่อจากต้นกก  

 

ทะเบียนคุมภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านการแพทย์
กองการศึกษา  ศาสนาและวัฒนธรรม  องค์การบริหารส่วนตำลบลกระโทก   อำเภอโชคชัย จังหวัดนครราชสีมา

ที่ ชื่อ-สกุล ที่อยู่ ความเชี่ยวชาญ/ภูมิปัญญาด้าน การสร้างเครือข่าย/การถ่ายทอดความรู้ หมายเหตุ
1 นางเจียม  ธรรมโชติ ม.2 ต.กระโทก ด้านการแพทย์ นวดแผนโบราณ  
2 นางละเอียด  กอบกระโทก ม.5 ต.กระโทก ด้านการแพทย์ นวดแผนไทย  

 

ทะเบียนคุมภูมิปัญญาท้องถิ่น
กองการศึกษา  ศาสนาและวัฒนธรรม องค์การบริหารส่วนตำลบลกระโทก   อำเภอโชคชัย จังหวัดนครราชสีมา

 

ภูมิปัญญาท้องถิ่น
    ในปัจจุบันเมืองไทยเราได้กลายเป็นประเทศเปิดที่รับเอาความรู้และเทคโนโลยีของต่างชาติเข้ามาอย่างมากมาย ทำให้ไทยกลายเป็นประเทศที่มีความเจริญทางด้านเทคโนโลยี จากผลของการรับเอาวัฒนธรรมของชาติอื่นมานี้เอง  ทำให้ประเทศของเราชุมชนของเรานึกถึงความสำคัญของภูมิปัญญาชาวบ้าน และเทคโนโลยีในท้องถิ่นอันดี ที่เคยสืบทอดกันมาช้านาน   ปัจจุบันวิถีชีวิตแบบดั้งเดิมของไทยเราส่วนมากจะยังคงปฏิบัติสืบทอดกันมาตามชนบทหรือ ตามท้องถิ่นห่างไกล ซึ่งถือเป็นสิ่งสำคัญที่ยังคงมีการสืบทองภูมิปัญญาชาวบ้าน และเทคโนโลยีในท้องถิ่นอยู่ ดังนั้นการศึกษาภูมิปัญญาชาวบ้านของเราจึงเป็นการธำรงไว้ซึ่งศิลปวัฒนธรรมและวิถี ชีวิตของท้องถิ่นเหล่านั้นได้เป็นอย่างดี อีกทั้งยังเป็นการเผยแพร่ภูมิปัญญาในท้องถิ่นให้แก่ผู้ที่สนใจได้รับทราบและร่วมภูมิใจกับบุคลในท้องถิ่นด้วย ภูมิปัญญาท้องถิ่น เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นและดำรงอยู่กับสังคมมนุษย์มาช้านานเป็นการดำรงในชีวิตที่เกี่ยวพันกับธรรมชาติของแต่ละท้องถิ่นโดยมีการปรับสภาพการดาเนินชีวิตให้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมธรรมชาติตามกาลเวลา (ประเวศ วะศรี, ๒๕๓๖)

ความหมายของภูมิปัญญา
พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.  ๒๕๔๒ (๒๕๔๖,หน้า ๘๒๖) ได้ให้ความหมายของคำว่า  ภูมิปัญญาไว้ว่า “พื้นความรู้ความสามารถ” ภูมิปัญญา  หมายถึง  ทรัพยากรบุคคล ทรัพยากรความรู้ที่มีอยู่ในท้องถิ่นแต่ละแห่ง  ซึ่งเป็นเอกลักษณ์เฉพาะคนหรือเป็นลักษณะสากลที่หลายถิ่นมีคล้ายกันก็ได้  ภูมิปัญญา ชาวบ้านในแต่ละถิ่นเกิดจากการแสวงหาความรู้ เพื่อเอาชนะอุปสรรคทางธรรมชาติ ทางสังคม ที่จำเป็นในการดำรงชีวิต  ภูมิปัญญานี้จึงเป็นส่วนที่เกี่ยวข้องกับการผลิตและชาวบ้าน เช่น การประกอบพิธีกรรมของชุมชน หรือประเพณีการรวมกำลังช่วยกันทำงานใหญ่หลวงเกินวิสัยที่จะทำสำเร็จได้โดยคนเดียวเป็นต้น ภูมิปัญญาหมายถึง แบบแผนการดำเนินชีวิตที่มีคุณค่าแสดงถึงความเฉลียวฉลาดของบุคคล และสังคม ซึ่งได้สั่งสมและปฏิบัติสืบต่อกันมาภูมิปัญญาจะเป็นทรัพยากรของบุคคลหรือ ทรัพยากรความรู้ก็ได้ทรัพยากรความรู้ที่ถือว่าเป็นภูมิปัญญา ได้แก่ ความรู้ในสาขาอาชีพหรือวิชาการด้านต่างๆ เช่น การคัดเลือกพันธุ์ข้าว การถนอมอาหาร วัฒนธรรม ศิลปะ จารีตประเพณี เป็นต้นส่วนทรัพยากรบุคคลที่ถือว่าเป็นภูมิปัญญา ได้แก่ ชาวนาผู้ประสบความสำเร็จในการผลิต  พราหมณ์ผู้เชี่ยวชาญในบายศรี เป็นต้น ภูมิปัญญาท้องถิ่น (local wisdom) หรือภูมิปัญญาชาวบ้าน (popular wisdom) เป็นคำที่รู้จักกันมานานพอสมควร เป็นคำที่มีความหมายลึกซึ้ง  หลายแง่มุม ซึ่งมีนักวิชาการได้ให้ความหมายไว้ในแง่มุมต่างกัน ดังนี้


    ภูมิปัญญาท้องถิ่น (Local Wisdom) หรือภูมิปัญญาชาวบ้าน (Popular Wisdom) หรือปัญญาชนชาวบ้านหรือปัญญาชนท้องถิ่น (Intellectual Organic) หมายถึง “พื้นเพรากฐานของความรู้ของชาวบ้าน หรือความรอบรู้ของชาวบ้านที่เรียนรู้และสั่งสมประสบการณ์สืบเนื่องต่อกันมาทั้งทางตรง คือ ประสบการณ์ด้วยตนเองหรือทางอ้อมซึ่งเรียนรู้จากผู้ใหญ่ หรือความรู้ที่สะสมสืบต่อกันมา" (สามารถ จันทร์สูรย์,๒๕๓๓ อ้างถึงใน สำเนียง สร้อยนาคพงษ์, ๒๕๓๕:๒๔) ภูมิปัญญาท้องถิ่นหรือภูมิปัญญาแห่งชีวิต ทำให้สังคมดำรงอยู่ได้มาเป็นเวลานาน เพราะสังคมเปรียบเสมือนมนุษย์  หากไม่มีสอนหรือปัญญาย่อมไม่สามารถดำรงชีวิตอยู่ได้  (ประเวศ วสี,๒๕๓๔) อ้างถึงใน นิลุบล คงเกตุ,๒๕๔๐ หน้า ๔๓) วันเพ็ญ พวงพันธุ์บุตร (๒๕๔๒:๑๐๘) ให้ทัศนะเกี่ยวกับภูมิปัญญาไทยว่า หมายถึงองค์ความรู้ทั้งหลายที่มีการสั่งสมและถ่ายทอดสืบต่อกันมาของชาติไทย    โดยการคิดค้นปรับเปลี่ยนผสมผสานกับความรู้ใหม่  และพัฒนาให้เหมาะสม เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิต มีความเป็นเอกลักษณ์ของตนเอง รุ่ง แก้วแดง (๒๕๔๓:๒๐๔) ได้กล่าวถึงภูมิปัญญาไทยว่า หมายถึง องค์ความรู้ ความสามารถและทักษะของคนไทย อันเกิดจากการสั่งสมประสบการณ์ที่ผ่านกระบวนการเลือกสรรเรียนรู้พัฒนาและถ่ายทอดสืบต่อกันมา เพื่อใช้แก้ปัญหาและพัฒนาวิถีชีวิตของคนไทยให้สมดุลกับสภาพแวดล้อมและเหมาะสมกับยุคสมัย รัตนะ บัวสนธิ์ (๒๕๓๕:๓๕) กล่าวว่า ภูมิปัญญาท้องถิ่น หมายถึงกระบวนทัศน์ชองบุคคลที่มีต่อตนเอง ต่อโลกและสิ่งแวดล้อม ซึ่งกระบวนทัศน์ดังกล่าวมีรากฐานจากคาสอนทางศาสนา คติ จารีตประเพณีที่ได้รับการถ่ายทอด สั่งสอนและปฏิบัติสืบเนื่องกันมา ปรับเข้ากับบริบททางสังคมที่เปลี่ยนแปลง  แต่ละสมัย ทั้งนี้โดยมีเป้าหมายเพื่อความสงบสุขของส่วนที่เป็นชุมชน และปัจเจกบุคคล

     สรุปได้ว่า  ภูมิปัญญาท้องถิ่นหรือภูมิปัญญาชาวบ้าน จะเป็นทุกสิ่งทุกอย่างที่ชาวบ้านคิดขึ้นได้เอง และนำมาใช้ในการแก้ไขปัญหา เป็นเทคนิควิธี เป็นองค์ความรู้ของชาวบ้าน  ทั้งทางกว้างและทางลึกที่ชาวบ้านคิดทำ  โดยอาศัยศักยภาพที่มีอยู่แก้ปัญหาการดำเนินชีวิตในท้องถิ่นได้อย่างเหมาะสมกับยุคสมัย


ประเภทของภูมิปัญญาท้องถิ่น


    ภูมิปัญญาท้องถิ่น  หมายร่วมถึง  ทุกสิ่งทุกอย่างที่ชาวบ้าน  คิดค้นขึ้นแล้วนามาปรับปรุงแก้ไขพัฒนาแก้ปัญหา  เป็นทั้งสติปัญญาและองค์ความรู้ทั้งหมดของชาวบ้าน  ดังนั้น  จึงมีความครอบคลุมเนื้อหาสาระและแนวทางดำเนินชีวิตในวงกว้าง  ภูมิปัญญาท้องถิ่นประกอบไปด้วยองค์ความรู้ในหลายวิชา  ดังที่สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ (๒๕๔๑)  ได้จำแนกไว้รวม ๑๐ สาขา คือ

    ๑. สาขาเกษตรกรรม หมายถึง ความสามารถในการผสมผสานองค์ความรู้ ทักษะ และเทคนิคด้านการเกษตรกับเทคโนโลยี โดยการพัฒนาบนพื้นฐาน คุณค่าดั้งเดิม ซึ่งคนสามารถพึ่งพาตนเองในสภาวการณ์ต่างๆ ได้ เช่น การทำการเกษตรแบบผสมผสาน การแก้ปัญญา การเกษตร เป็นต้น

    ๒. สาขาอุตสาหกรรมและหัตถกรรม (ด้านการผลิตและการบริโภค) หมายถึง การรู้จักประยุกต์ใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่ในการแปรรูปผลผลิตเพื่อ ชะลอการนำเข้าตลาด เพื่อแก้ปัญหาด้านการบริโภคอย่างปลอดภัยประหยัด และเป็นธรรมอันเป็นกระบวนการให้ชุมชนท้องถิ่นสามารถพึ่งตนเองทาง เศรษฐกิจได้ ตลอดทั้งการผลิตและการจัดจำหน่ายผลผลิตทางหัตถกรรม เช่น การรวมกลุ่มของกลุ่มโรงงานยางพารา  กลุ่มหัตถกรรม และอื่นๆ เป็นต้น

    ๓. สาขาการแพทย์ไทย หมายถึง ความสามารถในการจัดการป้องกัน และรักษาสุขภาพของคนในชุมชน โดยเน้นให้ชุมชนสามารถพึ่งพาตนเองทางด้านสุขภาพและอนามัยได้

    ๔. สาขาการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม หมายถึง ความสามารถเกี่ยวกับการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ทั้งอนุรักษ์การพัฒนา และใช้ประโยชน์จากคุณค่าของทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อมอย่างสมดุล และยั่งยืน

    ๕. สาขากองทุนและธุรกิจชุมชน หมายถึง ความสามารถในด้านบริหารจัดการค้าการสะสมและบริการกองทุนและธุรกิจในชุมชน ทั้งที่เป็นเงินตราและโภคทรัพย์ เพื่อเสริมชีวิตความเป็นอยู่ของสมาชิกในชุมชน

    ๖. สาขาสวัสดิการ หมายถึง ความสามารถในการจัดสวัสดิการในการประกันคุณภาพชีวิตของคนให้เกิดความมั่นคงทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม

    ๗. สาขาศิลปกรรม หมายถึง ความสามารถในการผลิตผลงานทางด้านศิลปะ สาขาต่างๆ เช่น จิตกรรม ประติมากรรม วรรณกรรม ทัศนศิลป์ คีตศิลป์ เป็นต้น

    ๘. สาขาจัดการ หมายถึง ความสามารถในการบริหารการจัดการดำเนินงานด้านต่างๆ ทั้งขององค์กรชุมชน องค์กรทางสังคมอื่นๆ ในสังคมไทย เช่น การจัดการองค์กรของกลุ่มแม่บ้านระบบผู้เฒ่าผู้แก่ในชุมชน เป็นต้น กรณีของการจัดการศึกษาเรียนรู้นับได้ว่าเป็นภูมิปัญญาสาขาการจัดการที่มีความสำคัญ เพราะการจัดการศึกษาเรียนรู้ดี หมายถึงกระบวนการเรียนรู้ พัฒนาและถ่ายทอดความรู้ภูมิปัญญาไทยที่มีประสิทธิผล

    ๙. สาขาภาษาและวรรณกรรม หมายถึง ความสามารถผลิตผลงานเกี่ยวกับด้านภาษา ทั้งภาษาถิ่น ภาษาโบราณ ภาษาไทย และการใช้ ภาษา ตลอดทั้งด้านวรรณกรรมทุกประเภท

    ๑๐.  สาขาศาสนาและประเพณีหมายถึง ความสามารถประยุกต์ และปรับใช้หลักธรรมคำสอนทางศาสนาความเชื่อและประเพณีดั้งเดิมที่มีคุณค่า ให้เหมาะสมต่อการประพฤติปฏิบัติให้บังเกิดผลดีต่อบุคคล  และสิ่งแวดล้อม เช่น การถ่ายทอดหลักศาสนา การบวชป่า การประยุกต์ประเพณี บุญประทายข้าว เป็นต้น


คณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ (2535) แบ่งประเภทของภูมิปัญญาท้องถิ่นไว้ดังนี้
      1. ภูมิปัญญาด้านการเกษตร
      2. ภูมิปัญญาด้านเศรษฐกิจ
      3. ภูมิปัญญาด้านศาสนา คุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม ความเชื่อ
      4. ภูมิปัญญาด้านการจัดการทรัพยากรและการพัฒนาหมู่บ้าน
      5. ภูมิปัญญาด้านศิลปะ
      6. ภูมิปัญญาด้านการจัดการสิ่งแวดล้อม
      7. ภูมิปัญญาด้านภาษาและวรรณกรรม

    กองการศึกษา  ศาสนาและวัฒนธรรม  องค์การบริหารส่วนตำบลกระโทก  อำเภอโชคชัย  จังหวัดนครราชสีมา  จึงได้ทำการรวบรวมภูมิปัญญาท้องถิ่นในเขตพื้นที่ของตำบลกระโทก  โดยแยกเป็นแต่ละประเภทพอสังเขปได้ดังนี้

 1.  ด้านเกษตรกรรม  ได้แก่  ความสามารถในการผสมผสานองค์ความรู้ ทักษะ และเทคนิคด้านการเกษตรกับเทคโนโลยี โดยการพัฒนาบนพื้นฐานคุณค่าดั้งเดิม ซึ่งสามารถพึ่งพาตนเองได้ในสภาวการณ์ต่าง เช่น การทำเกษตรแบบผสมผสาน

                                    การทำนา

 

2.  ด้านอุตสาหกรรม  การรู้จักประยุกต์ใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่  ในการแปรรูปผลผลิต เพื่อการบริโภคอย่างปลอดภัย และประหยัด อันเป็นกระบานการให้ชุมชนท้องถิ่นพึ่งพาตนเองทางเศรษฐกิจได้  เช่น การทำเครื่องเรือนจากไม้ การทอผ้า ทอเสื่อ การทำเครื่องจักสาน

                                             จักสาน                                                                         ไม้กวาดทางมะพร้าว

 


3.  ด้านการแพทย์  ได้แก่ ความสามารถในการจัดการป้องกันและรักษาสุขภาพของคนในชุมชนโดยเน้นให้ชุมชนสามารถพึ่งพาตันเองทางด้านสุขภาพและอนามัยได้ เช่น ยาจากสมุนไพรทีอยู่หลากหลาย อาทิ การใช้ใบกระเพราแก้ขับลม ท้องอืด ท้องเฟ้อ การนวดแผนโบราณและการประคบที่ใช้สมุนไพรประกอบการนวด การดูแลและรักษาสุขภาพแบบพื้นบ้าน



4.  ด้านการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม  ได้แก่  ความสามารถเกี่ยวกับการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ทั้งการอนุรักษ์ พัฒนา และการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมอย่างสมดุลและยังยื่น เช่น การบวชป่า สืบชะตาแม่น้ำ การทำแนวปะการังเทียม การอนุรักษ์ป่าชายเลน
 


5.  ด้านกองทุนและธุรกิจชุมชน  ได้แก่ ความสามารถในการสะสมและบริหารกองทุนและสวัสดิการชุมชน สร้างความมั่นคงให้แก่ชีวิตความเป็นอยู่ของสมาชิกในกลุ่ม เช่น การจัดการกองทุนของชุมชนในรูปของสหกรณ์ออมทรัพย์ รวมถึงความสามารถในการจัดสวัสดิการในการประกันคุณภาพชีวิตของคนให้เกิดความมั่นคงทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม โดยการจัดตั้งกองทุนสวัสดิการรักษาพยาบาลของชุมชน และการจัดระบบสวัสดิการชุมชน กองทุนวันละบาท  กลุ่มออมทรัพย์หมู่บ้าน


6.  ด้านศิลปกรรม ได้แก่ ความสามารถในการสร้างสรรค์ผลงานศิลปะสาขาต่างๆ เช่น จิตรกรรม ประติมากรรม นาฏศิลป์ ดนตรี ทัศนศิลป์ คีตศิลป์ การละเล่นพื้นบ้าน และนันทนาการ ซึ่งแต่ละภาคจะมีการสร้างสรรค์ศิลปะพื้นบ้านที่แตกต่างกัน เช่น การแข่งตีกลองของภาคเหนือ  การร้องอีแซวของภาคกลาง หมอลำของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ การรำมโนราห์ของภาคใต้


  การละเล่นเพลงโคราช


7.  ด้านภาษาและวรรณกรรม ในแต่ละภาคจะมีภาษาถิ่นแตกต่างกัน เช่น ดอกไม้บานไม่รู้โรย ภาษาถิ่นเหนือเรียกว่า ดอกตะล่อม ภาษาอีสานเรียกว่า ดอกสามปีบ่เหนี่ยว ภาษาถิ่นใต้เรียกว่า ดอกกุนหยี ซึ่งการอนุรักษ์ภูมิปัญญาด้านภาษาและวรรณกรรมทำได้หลายวิธี เช่น การจัดทำสารานุกรมภาษถิ่น การปริวรรตหนังสือโบราณ การฟื้นฟูการเรียนการสอนภาษาถิ่นของท้องถิ่นต่างๆ รวมถึงการอนุรักษ์วรรณกรรมท้องถิ่น เช่น ขุนช้างขุนแผนไกรทอง            


                                             ภาษาถิ่นโคราช


8.  ด้านปรัชญา ศาสนา ประเพณี ได้แก่ ความสามารถในการประยุกต์และการปรับใช้หลักธรรมคำสอนทางศาสนา ปรัชญาความเชื่อ และประเพณีที่มีคุณค่าให้เหมาะสมบริบททางเศรษฐกิจ สังคม เช่น การถ่ายทอดวรรณกรรมคำสอน การบวชป่าเพื่อรักษาความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติไม่ให้ถูกทำลาย หรือการทำบุญประทายข้าวของชาวอีสาน ซึ่งหลังจากหมดฤดูเก็บเกี่ยวข้าวแล้ว ชาวนาจะแบ่งข้าวเปลือกมาถวายทำบุญแก่วัด ซึ่งถือเป็นมงคลสูงสุด


                         การเรียกขวัญข้าวหลังออกพรรษา


9.  ด้านโภชนาการ เนื่องจากประเทศไทยมีความอุดมสมบูรณ์ ในแต่ละท้องถิ่นจึงนำเอาวัตถุดิบที่มีสรรพคุณทางยามาประกอบอาหาร เช่น ภาคเหนือมีแกงฮังเล ไส้อั่ว น้ำพริกอ่อง ขนมจีนน้ำเงี้ยว ภาคกลางมีข้าวคลุกกะปิ ขนมจีนน้ำพริก ภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีส้มตำปลาร้า เนื้อแดดเดียว ลาบ ซุบหน่อไม้ และภาคใต้มีแกงเหลือง แกงไตปลา
 





การทอเสื่อกก 


เป็นภูมิปัญญาของคนในท้องถิ่น  ที่นำเอาต้นกกมาแปรสภาพให้เป็นเส้น ย้อมสี  แล้วสานทอให้เป็นแผ่นผืน  เพื่อนำมาใช้ปูลาดรองนั่งหรือนอน  หรือทำธุรกรรมต่างๆ  ตลอดจนทำพิธีกรรมทางศาสนาและความเชื่อต่างๆ
เสื่อกก  เป็นผลิตภัณฑ์ที่มีใช้กันอยู่ทั่วไปทั้งในประเทศหรือต่างประเทศ  ทั้งนี้เพราะต้นกกเป็นพืชธรรมชาติที่ขึ้นอยู่ทั่วทุกภูมิภาค และภูมิปัญญาของคนในท้องถิ่นที่นำต้นกกมาแปรสภาพก็มีลักษณะคล้ายกัน หรือได้อิทธิพลทางความคิดจากกันและกัน ทำให้เสื่อกกถูกจัดได้ว่าเป็นปัจจัยจำเป็นอย่างหนึ่ง  ต่อการดำรงชีวิตของผู้คนในอดีต


    1. นางสอื้น  ฆ้องกระโทก  อายุ 56  ปี  
อยู่บ้านเลขที่   หมู่ 10  ตำบลกระโทก  อำเภอโชคชัย จังหวัดนครราชสีมา
อาชีพ เกษตรกรรม(ทำนา-ทำไร่) อาชีพเสริม

    2. นางวาสนา สืบกระโทก  อายุ    ปี
อยู่บ้านเลขที่   หมู่ 10  ตำบลกระโทก  อำเภอโชคชัย จังหวัดนครราชสีมา
อาชีพ เกษตรกรรม(ทำนา-ทำไร่) อาชีพเสริม